Sprzedaż wierzytelności to codzienność w obrocie gospodarczym. Firmy sprzedają swoje należności innym podmiotom, aby szybciej odzyskać pieniądze i poprawić płynność finansową. W praktyce są to często wierzytelności zabezpieczone hipoteką na nieruchomości osoby zadłużonej. Czytaj dalej, aby bliżej poznać tę tematykę!
| Z tego artykułu dowiesz się:
● na czym polega sprzedaż wierzytelności, ● czy podlega ona podatkowi VAT, ● o czym pamiętać, sprzedając wierzytelność. |
Czym jest wierzytelność zabezpieczona hipoteką?
Najprościej mówiąc, wierzytelność to prawo do żądania zapłaty od osoby zadłużonej. Jeśli do tej wierzytelności ustanowiono hipotekę na nieruchomości, wierzyciel ma dodatkowe zabezpieczenie — może dochodzić zaspokojenia z tej nieruchomości w razie braku spłaty.
Sprzedaż wierzytelności a VAT
Gdy wierzyciel sprzedaje własną wierzytelność zabezpieczoną hipoteką (czyli taką, którą sam udzielił, np. z pożyczki, kredytu, umowy sprzedaży), to nie podlega VAT.
Dlaczego? Ponieważ zgodnie z ustawą o VAT (art. 8 ust. 1), VAT dotyczy odpłatnego świadczenia usług. Sprzedaż własnej wierzytelności nie jest uznawana za usługę – to po prostu przeniesienie prawa do dochodzenia zapłaty. Nie ma tu świadczenia na rzecz innego podmiotu za wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o VAT. I to niezależnie od tego, czy wierzytelność jest zabezpieczona hipoteką, czy nie. Hipoteka jest tylko zabezpieczeniem wierzytelności i nie zmienia podatkowego charakteru transakcji.
Sprzedaż cudzej wierzytelności
Inaczej jest, gdy mówimy o profesjonalnych podmiotach (np. funduszach sekurytyzacyjnych, firmach windykacyjnych), które kupują i sprzedają wierzytelności cudze, często zarabiając na różnicy w cenie lub na prowizjach. W takim przypadku jest to traktowane jako świadczenie usług finansowych, ale usługi takie co do zasady korzystają ze zwolnienia z VAT (art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT). Oznacza to, że co do zasady nie występuje podatek należny VAT, choć trzeba to wykazać w ewidencjach i deklaracjach jako sprzedaż zwolnioną.
Co w przypadku prowizji czy innych opłat?
Często przy sprzedaży wierzytelności (zwłaszcza zabezpieczonych hipotecznie, które są dla kupującego bardziej wartościowe) pojawiają się dodatkowe koszty, takie jak:
- prowizje za przygotowanie transakcji,
- opłaty za obsługę umowy.
Te dodatkowe elementy mogą podlegać VAT, jeśli nie wchodzą w zakres zwolnionych usług finansowych. Dlatego każdą umowę warto przeanalizować pod tym kątem osobno.
| Rodzaj transakcji | Podatek VAT |
| Sprzedaż własnej wierzytelności zabezpieczonej hipoteką | Nie podlega VAT |
| Obrót cudzymi wierzytelnościami (profesjonalny obrót) | Zwolnienie z VAT (usługi finansowe) |
| Pobieranie dodatkowych prowizji/opłat | Może podlegać VAT, zależnie od charakteru świadczenia |
Kilka praktycznych wskazówek
- Jeśli sprzedajesz własną wierzytelność zabezpieczoną hipoteką (np. wynikającą z Twojej pożyczki czy sprzedaży), to transakcja nie podlega VAT. Nie wystawiasz faktury VAT, a jedynie dokumentujesz cesję (np. umową przelewu wierzytelności).
- Jeśli handlujesz cudzymi wierzytelnościami w ramach działalności gospodarczej, traktuj to jako usługę finansową zwolnioną z VAT — pamiętaj jednak o odpowiednim ujęciu w rejestrach VAT.
- W przypadku dodatkowych opłat (np. za przygotowanie dokumentacji cesji) sprawdź, czy to nie są usługi, które musisz opodatkować VAT.
- Hipoteka na nieruchomości nie zmienia ogólnych zasad opodatkowania VAT sprzedaży wierzytelności. To tylko dodatkowe zabezpieczenie na wypadek, gdyby osoba zadłużona nie spłaciła zobowiązania.
Sprzedaż wierzytelności zabezpieczonych hipoteką bez VAT
W większości przypadków nie podlega VAT albo korzysta ze zwolnienia. Kluczowe jest ustalenie, czy sprzedajesz swoją wierzytelność, czy handlujesz wierzytelnościami zawodowo. Hipoteka jako zabezpieczenie nie zmienia zasad podatkowych — nadal liczy się, czy to Twoja wierzytelność, czy cudza.
